Dünya bor rezervlerinin yüzde 70’inden fazlasına haiz olan Türkiye’de, bor üstüne tamamlanan ve süren projelerin çıtası, borla çalışan otomobilin kontrol edilmesiyle yükseldi.
Toplam 334 proje başvurusu meydana getirilen ve 101’i tamamlanan borun kullanım çalışmalarında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün’ün borhidrür ile çalışan aracın kontrol sürüşünü gerçekleştirmesi, yerli araba üretiminin tartışıldığı bugünlerde coşku yarattı.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ve Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü içeriğinde yürütülen proje kapsamında Sodyum Borhidrürlü Yakıt Pilli aracı kontrol etti.
Sodyum Borhidrür Yakıt Pilli Araç projesi 2009 yılı aralık ayında Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN) desteği sayesinde TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nde (MAM) başladı. Proje kapsamında vasıta üstüne entegre borhidrürden hidrojen üreten sistem geliştirildi ve gene vasıta üstünde bulunan yakıt piline beslenerek aracı sürmek için lüzumlu enerji üretildi.
Ergün, Türkiye’nin 2023 gösterimi çerçevesindeki en mühim hedeflerinden birinin, küresel çapta markalar kurmak olduğuna işaret etti.
Ergün, bu hedef doğrultusunda Bakanlık olarak otomotiv sektörüne yönelik çalışmaların başında, yerli bir araba markası kurmak geldiğini hatırlatarak, içten yanmalı motor teknolojileriyle birlikte, yeni nesil teknolojilere, bu alandaki çalışmalara da ayrı bir ehemmiyet verdiklerini söyledi.
Bugün dünyada otomotiv sektöründe mevcut teknolojilerin yanı sıra elektrikli ve hibrit elektrikli araçlar gibi yeni nesil teknolojilerde de yoğun çalışmalar yapıldığını vurgulayan Ergün, Bakanlık olarak hayattaki gelişmelere paralel olarak, elektrikli ve hibrit elektrikli araçlar gibi, alternatif yakıt teknolojileri kullanan araçlar mevzusundaki çalışmalara mühim destek sunar verdiklerini anlatım etti.
Bakan Ergün, hammaddesi bor olan yakıt pilleriyle çalışan araçlar mevzusu ile alakalı Türkiye’de mühim çalışmalar yapıldığını belirterek, şunları kaydetti:
”Dünya bor rezervinin yüzde 70’inin ülkemizde bulunması bu alandaki çalışmalarımıza ayrı bir anlam katmaktadır. Niçin ülkemizdeki bor hammadde potansiyelimizi kullanmayalım? Yapılan inceleme ve geliştirme faaliyetleri, cam, seramik, ziraat ve çimento gibi sektörlerde başarıyla kullanılan bor elementinin, otomotiv sanayisinde de etkili bir biçimde kullanılabileceğini gösteriyor.
Günümüz elektrikli araçlarda lityum iyon piller kullanılıyor. Ancak bu piller vasıta içerisinde fazla yer kaplıyor ve hacmine göre düşük verimde enerji sağlıyor. Yapılan araştırmalar bor kullanılan yakıt pillerinin mevcut pillere nazaran çoğu pozitif yanları bulunduğunu gösteriyor. Bor içerikli pillerdeki verimliliğin olabildiğince yüksek değerlerde olması, elektrik üretim sürecinde dinamik hiç bir parça bulunmaması sebebiyle gayet sessiz çalışması, düşük hacimli ve uzun ömürlü olması ve motorlardaki gaz emisyonlarının da olabildiğince düşük olması öteki pillere göre bor yakıtlı pillerin mühim üstünlükleri arasındadır.”
-”TSK’nın araçlarında da kullanılabilir”-
Bu çerçevede, bor içerikli yakıt pilleri geliştirilmesi amacıyla, TÜBİTAK ve Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü içeriğinde bir proje yürütüldüğüne işaret eden Ergün, mevzubahis proje çalışmaları kararı meydana getirilen testlerde gayet müspet ve hoş sonuçlar alındığını bildirdi.
Bakan Ergün, kendisinin de bor içerikli pil ile çalışan arabayla yapmış olduğu kontrol sürüşünde aracın performansından olabildiğince memnun kaldığını anlatım ederek, şunları söyledi:
”Bor içerikli bu yakıt pilleri, değişik bir alternatif olarak karşımızda duruyor. Yerli araba üretimi için girişimde bulunacakların üretim aşamasında bu mevzuya yönelik de ARGE çalışmaları yapmaları gerekiyor. Geliştirilecek bu piller yalnızca otomotiv sanayinde değil, müdafaa sanayinde de kullanılabilir. Özellikle, Türk Silahlı Kuvvetlerinin arazide kullandıkları ağır bataryalar yerine daha hafifçe ve daha çok enerji veren bu pillerin kullanılması mümkündür.
Bu alana yönelik meydana getirilen bütün çalışmalardan amacımız Türkiye’yi, teknolojiyi takip eden değil, belirleyen bir ülke haline getirmektir. Kendi potansiyelimizi açığa çıkaracak bu tür yenilikçi projeler, bizim açımızdan son aşama değerlidir, anlamlıdır. Bakanlık olarak her vakit teknolojik gelişmenin, inceleme ve geliştirme faaliyetlerinin ve de yüksek katma kıymet oluşturan projelerin destekçisi olduğumuzu da hatırlatmak istiyorum.”
-Sodyum Borhidrür Yakıt Pilli Araç-
Araca dair verilen bilgiye göre, proje kapsamında araca makul yakıt depolama, gaz yıkama, hidrojen üretim reaktörünün tasarımı ve üretim katalizörlerinin sentezi yapıldı. Üretilen katalizör proje kapsamında hususi olarak sentezlendi. Başlangıç anından itibaren 3 dakika içerisinde tam kapasitede gaz üretimine başlayan sistemde, üretilen gaz 3 kW’lık yakıt pilini devamlı olarak çalıştırabilmekte. 3 kW’lık yakıt pili sistemi proje kapsamında hususi olarak tasarlandı.
Tamamen yerli imal olarak meydana getirilen vasıta içerisinde 20 beygirlik elektrik motoru bulunuyor. Proje için hususi olarak yaptırılan tamamiyle yerli motor ile aracın en çok hızı 80 km/saat ve menzili 100 km olarak ölçüldü. Araç 1 kilogram borhidrür ile 35 kilometre yol gidebiliyor.
-885 milyon tonluk kaynak-
Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN) verilerine göre, dünya rezervinin yüzde 70’inden fazlasına haiz olan Türkiye’de aşağı yukarı 900 milyon ton bor rezervi belirleme edildi.
Tarım, ahşap, selülozik izolasyon, çimento, yakıt, enerji alanında kullanması için 101’i tamamlanmış, 43’ü devam eden, 24’ü değerlendirme ve 1’i onaylanıp kontrat aşamasında olan projeyle beraber toplam 334 çabalama bulunan borla alakalı son olarak ”Doğrudan Sodyum Bor Hidrürlü Yakıt Pili Üretimi ve Entegrasyonu”yla alakalı Türk patent Enstitüsü’nden patent de alındı.
Dünyada malum bor rezervlerinin ülkelere göre dağılımı ise şöyle:
Ülke Toplam Rezerv (Bin ton)
Türkiye 885.000
ABD 80.000
Rusya 35.000
Çin 47.000
Arjantin 9.000
Bolivya 19.000
Şili 41.000
Peru 22.000
Kazakistan 102.000
İran 1.000
Toplam 1.241.000