Mısır’da Kurulan Türk İslam Devletleri

Mısır’da kurulan Türk İslam devletleri Memlukler, Eyyubiler, Tolunoğulları, İhşidiler. Peki bu devletlerin özellikleri nelerdir? Konuyla alakalı bütün ayrıntıları bu yazıda bulabilirsiniz. İşte, Mısır‘da hakimiyet kuran Türk devletleri ile alakalı bilgiler!

Eyyubiler, Memlukler, Tolunoğulları ve İhşidiler ne vakit kuruldu? Bu devletlerin özellikleri neler? Türk İslam zamanı açısından mühim olan ve Mısır‘da kurulan 4 devlet ile alakalı bilinmesi gerekenleri açıklayalım.

Mısır’da Kurulan Türk İslam Devletleri hangileridir?

Mısır bölgesini hakimiyeti dibine alan Türk İslam devletleri, Mısır’ı 9. yy’dan 19. yy sonlarına kadar yönettiler. Eyyubiler, Memlukler, Tolunoğulları, İhşidiler ve özellikleri şöyle açıklanabilir:

Tolunoğlulları (868-905)

• Mısır’da kurulan Türk İslam devletleri arasındaki ilk devlet Tolunoğulları’dır.
• Abbasilerin Mısır Valisi Tolunoğlu Ahmet tarafınca kuruldu.
• Başkentleri Kahire’dir (Fustat).
• Halkın çoğunun Arap olması sebebiyle devlet hızlıca yıkılma sürecine girdi.
• Bingazi, Lübnan, Suriye ve Filistin’de egemen oldular.
• Türk İslam mimarisinin Mısır’daki ilk örneklerini verdiler.
• Türk kültürünün Afrika kıtasına yayılmasını sağladılar.
• Macaristan ismi verilen hastaneler kurdular.
• Din ve mezhep farkı gözetmeden toplumsal devlet anlayışını uyguladılar.
• Abbasiler tarafınca yıkılmışlardır.
• Tolunoğlu Camisi’yle Ulu Cami, onların en mühim mimari eserleridir.

İhşidiler (Akşitler) (935-969)

• Mısır’da kurulan Türk İslam Devletleri içinde ikinci sıradadır.
• Abbasilerin Mısır Valisi Muhammed Bin Togaç tarafınca kuruldu.
• Filisin, Suriye ve Lübnan’ı hakimiyetleri dibine aldılar.
• Mekke ve Medine’yi kendisine bağlayan devlet, böylelikle Hicaz bölgesine hakim olan ilk Türk devleti oldu.
• Tarih alanında mühim çalışmaları olan El-Kindi bu zamanda yaşadı.
• Mısır’ı yönetimsel bakımdan büyük eyalet ve vilayetlere ayırdılar.
• Orduya ve donanmaya büyük ehemmiyet verdiler.
• Bu dönemde meydana getirilen mimari eserlerden günümüze ulaşanı yoktur.
• İşlemeli dokumacılık bu zamanda oldukça gelişmiştir. Geometrik desenli, üstünde kuş ve hayvan resimleri olan renkli dokumalar ve dönemin Abbasi halifelerinin isimlerinin işlendiği kumaşlar ise günümüze dek gelmiştir.

Eyyubiler (1174-1250)

• Mısır’da kurulan Türk İslam Devletleri içinde üçüncü sırada olan Eyyubiler’dir.
• Kurucusu Selahaddin Eyyubi’dir.
• Selahaddin Eyyubi, Hıttin Savaşı’nda Haçlılara karı savaşım ederek Kudüs’ü onlardan geri aldı.
• Ülkede tarım ve tecim oldukça gelişmiştir.
• Ordu tulb ismi verilen birliklere ayrılmıştır. Yapılan araştırmalara göre tulbun, Oğuzca bir kelimedir. Her tulb 100 kişiden oluşuyordu.
• Ülkenin tamamında askeri ikta sistemi yaygınlaşmıştır.
• Devlet hanedanın ortak malı kabul edildi. Ölmeden ilkin devleti hanedan üyeleri içinde paylaştıran Selahaddin Eyyubi, devletin dağılmasına neden oldu.
• Devlet, Mumluk komutanı Aybek tarafınca ortadan kaldırıldı.
• İmam Şafii Türbesi en mühim mimari eserleri içinde yer almaktadır.
• Eyyubiler, arma sistemleri ile Avrupalı şövalyelere misal oldular.

Memlukler (1250-1517)

• Mısır’da kurulan Türk İslam devletleri içinde sonuncu devlet Memlukler.
• Eyyubi ordusundaki Türk kumandanlardan biri olan Aybek tarafınca kuruldu.
• Güçlü sultanlarının büyük bir çoğunluğu muhafız ismi verilen birliklerde yetişen azatlı emirler arasından çıkmıştır.
• Moğollarla meydana getirilen Ayn-ı Calut Savaşı’nı (1260) kazanarak Moğolların batıya ilerleyişini durdurmuşlardır.
• Moğollar tarafınca Bağdat’tan kovulan Abbasi halifesini himaye ettiler. Ancak halifelik Memluklere geçmedi.
• Sultan Kayıtbay döneminde Osmanlılarla Memlukler içinde Çukurova’da gerçekleştirilen savaşlar beş yıldan fazla sürdü. Bu savaşlar kararı on beş yıllık bir sulh anlaşması imzalandı.
• Osmanlılar tarafınca yıkıldılar.
• Kuvvetli bir kara ordusu ile donanmaya haiz oldular.
• Kıpçak bozkırları ve Kafkasya’dan getirilen kişilerle süvari birlikleri oluşturdular.
• En mühim gelir kaynakları tecim olmuştur.
• Memluklerde her emire sultan olma hakkı tanınmıştır. Bu vaziyet taht kavgalarının artmasına neden olmuştur. Ayrıca 267 yıllık bir dönemde oldukça fazla sultan tahta geçmiştir.