Dev bir asteoroit, önümüzdeki hafta Dünya’ya ‘selam çakıp’ yanından geçecek.
4179 Toutatis isimli asteroit, Dünya’ya bir tehdit oluşturmasa da, gök bilmciler için büyük ehemmiyet taşıyor. Sebebi, Güneş Sistemi’nin geçmişi ile ilgili çoğu sır saklıyor olması.
Dünya, önümüzdeki hafta devasa bir asteroit tarafınca kısa süreli ziyaret edilecek. Her ne kadar Dünya’dan uzak bir mesafeden geçecek olsa da, kozmik ölçüler ele alındığı vakit 4179 Toutatis’in yerden rahatlıklagözlemlenebileceği kadar Dünya’ya yaklaşacağı söylenebilir. Gök bilimciler, 4.46 km uzunluğunda ve 2.4 kilometre genişliğindeki dev asteroiti, gözlemlemek için son hazırlıklarını yapıyor. Bunun sebebi, 4179 Toutatis’in Güneş Sistemi’nin oluşumu hakkındaki sırları da bununla beraber getiriyor olması.
Yer fıstığı şeklindeki kozmik kaya, 12 Aralık günü Dünya ile arasındaki mesafeyi en aza indirecek. 4179 Toutatis, bu tarihte 6.9 milyon kilometre uzaklıkta bulunacak. Bu mesafe, Ay ile Dünya arasındaki mesafenin 18 katına muadil geliyor.
Gök bilimciler, 4179 Toutatis’in öncelikle kimyasal yapısını idrak etmek istiyor. Bileşiği ortaya çıkarıldığı zaman, Güneş Sistemi’nin ilk zamanlarına ve oluşum sürecine ait ipuçlarına ulaşılacak. İkinci olarak, asteoritin yörüngesi belirleme edilerek, oluşumunda tesiri bulunan maddelerin orijini anlaşılmaya çalışılacak.
TAKLALAR ATARAK GELİYOR
ABD’nin Ulusal Rasyo Astronomi Gözlemevi’nden (NRAO) Michael Busch, her dört yılda bir Dünya’yı ziyaret eden 4179 Toutatis’in geçmişte radar görüntülerini incelemiş olan Michael Busch, asteroitin iyi mi ilerlediğini anlamaya çalışıyor.
Kozmik kayanın ‘taklalar atarak’ geldiğini söyleyen Busch, “Uzun ekseni üstünde dönüyor, bunun yanı sıra bir daire içerisinde deviniyor, tıpkı bir jiroskop gibi” dedi. ABD’li gök bilimci, 2000, 2004 ve 2008 yıllarında çekilen radar görüntüleriyle, 4179 Toutatis’in 1996’da oluşturdukları modelini güncellemeyi istiyor. Busch bu aşamada, “Sandığımızdan daha zor bir iş. çekimsel güçler asteroitin dönüşünü etkiliyor” dedi.
4179 Toutatis, ne vakit Güneş’e ya da Dünya’ya yakınlaşsa, çekim kuvveti asteoiti yavaşça etkilemeye başlıyor ve oluşturulmak istenen model için düzenli bir dönüş biçimi kaybedilmiş oluyor.
ÇARPIŞMAYLA MI DOĞDU?
Gök bilimciler, 4179 Toutatis’in iç yapısını daha ufak bir asteoritle çarpışmasıyla sağlamış olabileceğini düşünüyor. Busch, “Daha ufak bir cisimle çarpışması, yüzeye yaralanan bir çekiç tesiri yapmış olabilir” dedi.
Bir öteki teori, 4179 Toutatis’in YORP etkisiyle oluşmuş olabileceği. Bu etki, kozmik cisimlerin sadece Güneş ışınlarının tesiri altında yön kazanabileceğini savunuyor. 4179 Toutatis üstünde neredeyse 20 senedir çalışmalar yapan ABD’nin Colorado Üniversitesi’nden astrodinamik profesörü Dan Scheeres, “Rüzgar, pervaneleri harekete geçirir… Buna benzer olarak fotonlar muntazam olmayan bir yüzeye çaptıklarında, o cismin daha süratli hareket etmesini sağlayabilir” dedi.
Scheeres’a göre, 4179 Toutatis ilk sırada oldukça süratli dönen ve Uzay’a madde saçan bir cisimdi. Hızı sebebiyle bir müddet sonrasında ikiye ayrıldı, sonrasında bu iki parça yeniden bir araya geldi. Böylece, ikiye bölünmeyle sonuçlanan süreç yeniden başladı.
Scheeres ve Busch, düşüncelerini değerlendirmek için önümüzdeki hafta Dünya’nın yanından geçip gidecek asteroiti yakından gözlemleyecek. Yeni radar görüntüleri elde edilecek ve gök cisminin hareketine ait yeni bir model çıkarılacak.
İki gök bilimci, “Çıplak gözle görmek için oldukça uzakta olacak fakat 4179 Toutatis’i arka bahçenizdeki teleskopla gözlemleyebilirsiniz” dedi.
